Bài 3: THOÁT HƠI NƯỚC

I.Vai trò của thoát hơi nước:
- Tạo ra sức hút ở rễ => Làm cho nước được cung cấp đến từng TB của cây
- Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ.
- Giúp khí khổng mở ra => khí CO2 khuyếch tán vào lá (để quang hợp)
- Giúp hạ nhiệt độ của lá làm mát cây => các quá trình sinh lí diễn ra bình thường.

II. Thoát hơi nước
1.Lá là cơ quan thoát nước
Mọi bộ phận của cây đều có thoát hơi nước nhưng lá là chủ yếu do lá có cấu tạo phù hợp với chức năng thoát nước.

2 Hai con đường thoát hơi nước
*THN qua khí khổng:
+ Là chủ yếu, do sự điều tiết độ mở khí khổng.
+Vận tốc lớn, được điều chỉnh.
+Độ mở TB khí khổng phụ thuộc vào hàm lượng nước trong các TB khí khổng (TB hình hạt đậu).

*THN qua cutin:
+Là thứ yếu, xảy ra trên biểu bì và giảm theo mức độ phát triển của lớp cutin.
+Vận tốc nhỏ, không được điều chỉnh.

*Cơ chế thoát hơi nước là sự khuếch tán và thoát hơi nước được điều chỉnh do cơ chế đóng mở khí khổng.

III. Các tác nhân ảnh hưởng đến quá trình thoát hơi nước:
Các tác nhân ảnh hưởng đến độ mở của khí khổng => ảnh hưởng đến quá trình thoát hơi nước đó là:
+ Ánh sáng: Tác nhân gây đóng mở khí khổng => ảnh hưởng đến thoát hơi nước.
+ Nhiệt độ: ảnh hưởng đến hấp thụ nước ở rễ (do ảnh hưởng đến sinh trưởng và hô hấp ở rễ) và thoát hơi nước ở lá (do ảnh hưởng đến độ ẩm không khí).
+ Độ ẩm: Độ ẩm đất càng tăng thì quá trình hấp thụ nước tăng, độ ẩm không khí càng tăng thì sự thoát hơi nước càng giảm.
+ Dinh dưỡng khoáng: Hàm lượng khoáng trong đất càng cao thì áp suất dung dịch đất càng cao ® hấp thụ nước càng giảm.

IV. Cân bằng nước và tưới tiêu hợp lí cho cây trồng:
- Cân bằng nước: Tương quan giữa quá trình hấp thụ nước và thoát hơi nước, đảm bảo cho cây phát triển bình thường.
- Cân bằng nước được duy trì bởi tưới tiêu hợp lí: Tưới đủ lượng, đúng lúc, đúng cách.

* Bài tập vận dụng: Ở một vùng đầm lầy, sau một thời gian trồng bạch đàn vùng đó trở nên khô hạn. Hãy giải thích hiện tượng trên?

Người ta gọi cây bạch đàn là "cây khát nước". Nó gây ra hiện tượng khô kiệt nước trên đồi trồng bạch đàn, giảm mực nước ngầm trong đất, do đó gây ra hiện tượng hạn cục bộ cho các cây khác trồng trên đồi và cả cây trồng dưới thung lũng chân đồi vào mùa khô. Trước đây tại Úc khi khai thác vùng đầm lầy, ban đầu người ta trồng bạch đàn để cây hút nước làm khô đất, biến vùng đầm lầy trở thành đất canh canh tác .