Bài 2: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY.

* Trong cây có 2 loại dòng vận chuyển vật chất:

• Dòng mạch gỗ
• Dòng mạch rây

*Ngoài ra, nước có thể vận chuyển ngang, từ mạch gỗ sang mạch rây hoặc ngược lại.

I. Dòng mạch gỗ vận chuyển hướng từ rễ lên lá
a. Cấu tạo của mạch gỗ:
- Mạch gỗ gồm các TB chết cùng loại nối với nhau (đầu của TB này gắn với đầu của TB kia) => những ống dài từ rễ lên lá.
- Gồm 2 loại: Quản bào và mạch ống

b.Thành phần của dịch mạch gỗ: chủ yếu là nước, các iôn khoáng, ngoài ra còn có các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ (a.a, a mít, …)


c.Động lực đẩy dòng mạch gỗ: Dòng mạch gỗ di chuyển từ rễ => lá nhờ 3 lực:

- Lực đẩy ( áp suất rễ ): đẩy nước từ trung trụ rễ lên cao trong thân.

- Lực hút do thoát nước ở lá: tạo lực hút nước từ rễ đến tận lá.

- Lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với các thành mạch gỗ đảm bảo dòng nước liên tục trong cây.

II. Dòng mạch rây vận chuyển hướng từ lá xuống rễ
a. Cấu tạo của mạch rây:-Mạch rây gồm các TB sống:
     + Ống rây (TB hình rây): không nhân, các TB ống rây nối với nhau qua các bản rây (có nhiều lỗ thông) => ống dài.
     + TB kèm: có nhân, giàu ti thể là nguồn cung cấp ATP.

b.Thành phần của dịch mạch rây: Chủ yếu là saccaro, các a.a, VTM, hoóc môn TV,một số chất HC khác (ATP…),một số ion khoáng khác ( đặc biệt là Kali).

c. Động lực của dòng mạch rây:  là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa cơ quan nguồn (nơi saccarô tạo thành) có áp suất thẩm thấu cao => các cơ quan chứa (rễ, củ, quả, …) có áp suất thẩm thấu thấp.