Bài 18 : CHỌN GIỐNG VẬT NUÔI VÀ CÂY TRỒNG DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP

I - Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp:

- Nguồn vật liệu chọn giống :

+ Biến dị tổ hợp

+ Đột biến

+ ADN tái tổ hợp

1. Cơ chế tạo dòng thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp:

Chọn giống từ nguồn biến dị tổ hợp:

+ Tạo dòng thuần chủng có kiểu gen khác nhau

+ Lai giống để tạo ra các tổ hợp gen khác nhau

+ Chọn lọc ra những tổ hợp gen mong muốn

+ Những tổ hợp gen mong muốn sẽ cho tự thụ phấn hoặc giao phối gần để tạo ra các dòng thuần.

2. Ví dụ minh hoạ : SGK trang 76

II - Tạo giống lai có ưu thế lai cao

1- Khái niệm ưu thế lai:

+ Ưu thế lai : là hiện tượng con lai có năng suất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển cao vựot trội so với các dạng bố mẹ.

2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai:

Có nhiều giả thuyết giải thích cơ sở di truyền của ưu thế lai, trong đó giả thuyết siêu trội được nhiều người thừa nhận. Giả thuyết này cho rằng “ở trạng thái dị hợp về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có được kiểu hình vượt trội nhiều mặt so với dạng bố mẹ có nhiều gen ở trạng thái đồng hợp tử”.

3. Phương pháp tạo ưu thế lai

- Tạo dòng thuần : cho tự thụ phấn qua 5-7 thế hệ

- Lai các dòng thuần chủng với nhau để tìm các tổ hợp lai có ưu thế lai cao nhất.

* Ưu điểm: con lai có ưu thế lai cao sử dụng vào mục đích kinh tế (không làm giống)

* Nhược điểm:

- Tốn nhiều thời gian và công sức

- Khó duy trì .

- Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở F1 sau đó giảm dần qua các thế hệ.

4. Một vài thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam: các nhà tạo giống lúa VN đã tạo ra được nhiều tổ hợp lai có năng suất cao, góp phần đưa VN trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.